Yiyecek İçecek Sektöründe KDV Farkları ve Ekonomik Etkileri
Yiyecek İçecek Sektöründe KDV Farkları ve Ekonomik Etkileri
Yiyecek içecek sektöründe (lokanta, restoran, kafeterya, pastane vb.) gelir gider kalemleri arasındaki Katma Değer Vergisi (KDV) farkı uzun zamandır tartışılıyor. Bu fark, sadece yiyecek/içecek sektöründe değil, birçok sektörde fiyatlara yansıtılmakta veya kayıtdışına itmektedir. İşletmeler, hammaddede yüzde 1, işlenmiş malda ise yüzde 10 KDV uygulaması ile karşı karşıya kalmakta ve bu durum, hizmet enflasyonundaki katılığın nedenlerinden biri olarak öne çıkmaktadır.
Kahvehane, kır bahçesi, çay bahçesi, çay ocağı, kıraathane, kafeterya, pastane gibi yerlerde verilen hizmetlerde KDV oranları arasında büyük bir fark bulunmaktadır. Bu fark, işletmelerin bilançosunu olumsuz etkileyerek fiyat artışına gitmelerine neden olmaktadır. Cumhuriyet Halk Partisi Burdur Milletvekili İzzet Akbulut tarafından TBMM’ye sunulan kanun teklifi ile bu farkın giderilmesi ve işlenip satılan ürünün KDV oranının yüzde 1’e düşürülmesi hedeflenmektedir.
Ekonomik Kriz ve Yüksek Enflasyon
Son yıllarda, lokanta ve restoran işletmelerine yönelik yapılan KDV düzenlemeleri, esnafı zor durumda bırakmıştır. Yaşanan ekonomik kriz ve yüksek enflasyon ortamı, sektör bileşenlerini doğrudan etkilemektedir. Girdi ürünlerindeki KDV oranı ile satışta uygulanan KDV oranı arasındaki fark, esnafın üzerine büyük bir yük bindirmekte ve işletmelerini döndüremez hale getirmektedir.
Gerekçede, “Tüm girdi kalemlerine bazen gün içinde bile zam geldiği göz önüne alındığında bunun vatandaşa yansıtılması esnaf için müşteri kaybı oluşturmaktadır.” ifadesi yer almaktadır. Bu durum, yüksek enflasyon ortamında gıda enflasyonunun da yükselmesine sebep olmaktadır. Esnafın dar olan kar marjı, KDV giriş ve çıkış farkı ile daha da küçülmekte ve işletmeciler bu buhrandan çıkış yolları aramaktadır.
Hane Gelirlerindeki Düşüş
Hane gelirlerindeki düşüş de dikkat çeken bir diğer husustur. Asgari ücret, emekli aylıkları ve mamur zamları başta olmak üzere yurttaşların geçim sıkıntısı çektiği bu süreçte, lokanta ve restoran işletmecileri başta olmak üzere birçok sektör, KDV oranlarının eşitlenmesini beklemektedir. Bu durum, sektörün nefes alabilmesi için kritik bir öneme sahiptir.
Pandemi sonrasında KDV farklılıklarını önlemeye yönelik kanun teklifleri birkaç kez verilmiş ve komisyonlarda görüşülmüştür. Ancak, TBMM Genel Kurulu’nda bu teklifler kabul edilmemiştir. İşletmelerin yaşadığı zorluklar, KDV düzenlemeleri ile daha da derinleşmektedir. Bu nedenle, sektör temsilcileri, KDV oranlarının eşitlenmesi ve sürdürülebilir bir ekonomik ortamın sağlanmasını talep etmektedir.