Gıda sektörü 2025 yılına sipariş ve üretim artışıyla başladı. İhracat rakamları ve piyasa dinamikleri, sektörün geleceği hakkında önemli ipuçları sunuyor.

Gıda Sektöründe 2025 Yılına Yükseliş ve İhracat Beklentileri

Gıda sektörü 2025 yılına sipariş ve üretim artışıyla başladı. Hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri sektörü, 2024 yılının aralık ayında 1 milyar 138 milyon dolar ile yıl içindeki en yüksek ihracatını gerçekleştirdi. İstanbul Sanayi Odası’nın verilerine göre, sektördeki yeni iş hacminin aralık ayında güçlü bir şekilde yükseldiği gözlemlendi. TİM Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri Sektör Kurulu Başkanı Ahmet Tiryaki­oğlu, hem talep hem de tedarik süreçlerindeki hareketliliği dengeli bir şekilde yönetmeye çalıştıklarını belirtti.

Tiryaki­oğlu, belirli ürün gruplarındaki fiyatlamalar üzerinde, bölgede devam eden savaşların önemli bir etkisi olduğunu ifade etti. Yurt içi ve yurt dışında firmaları ilgilendiren tüm gelişmeleri yakından takip ettiklerini vurguladı. Bunun yanı sıra, girdi maliyetlerindeki en yüksek artışın gıda imalatında olduğu da dikkat çekti. Gıda fiyatlarında iyileşmenin 2025’te görünür olacağı öngörülüyor.

İhracat Rakamları ve Pazar Dinamikleri

Bisküvi, buğday unu, makarna, bitkisel yağlar ile şekerli ve kakaolu ürünler başta olmak üzere temel gıda ürünlerini kapsayan hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri sektöründe 2024 yılı, 11,9 milyar dolar seviyesinde ihracat yaparak geride bırakıldı. Tiryakioğlu, sektörlerinin Türkiye bitkisel ürün ihracatının yarıya yakınını gerçekleştirdiğini ve en fazla ihracat yapılan ülkelerin Irak, ABD ve Suriye olduğunu bildirdi.

Karadeniz ülkelerinin dünya tahıl üretiminin merkezi haline geldiği ve Türkiye’nin tahıl ticaretine yön veren birkaç ülkeden biri olma özelliğini koruduğu ifade edildi. Savaş öncesinde neredeyse iki katı kadar buğday üreten Ukrayna’nın bu yılki üretimi 22 milyon tonla Türkiye’ye yakın seviyelerde kalıyor. Diğer tarafta, 90 milyon tonun üzerinde buğday üreten Rusya, son 4 ayda 20 milyon tonun üzerinde buğday ihraç ederek bir rekor kırdı.

Gıda Fiyatları ve Gelecek Beklentileri

Geçen yılın genelinde yüksek faiz ortamındaki daralma, temel bir ihtiyaç olarak gıdaya olan talebi etkilemedi. Ancak girdi fiyatlarında en yüksek maliyetin gıda sektöründe olduğu için gıda ürünleri fiyatlarındaki artış hızının arzu edilen ölçüde yavaşlamadığı belirtildi. Dünya Bankası'nın raporunda, bu durumun 2025’te küresel gıda fiyatlarını son 5 yılın en düşük seviyesine gerileteceğine işaret ettiği kaydedildi.

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin 2024 yılında hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri sektörünün toplam ihracatının yüzde 29,5’ini gerçekleştirdiği ve 3,4 milyar doların üzerinde kapattığı ifade edildi. Bölgedeki son gelişmelere bağlı olarak Suriye’nin Gaziantep ve Şanlıurfa’da faaliyet gösteren birçok işletmenin canlanmasında önemli rol oynayacağı öngörülüyor.

Suriye ile Ticaretin Önemi

Suriye ile yapılan ticaretin, bölgedeki işletmelerin canlanmasında önemli rol oynayacağı belirtiliyor. İhracatlarında miktar bazında yaşanan %26’nın üzerindeki azalışa rağmen, ortalama birim fiyatlarındaki yüzde 24’lük yükselişle 2024’ü değer bazında %8,5’lik bir düşüşle kapattıkları ifade edildi. Kadooğlu, 2025’te sektör ihracatının yaklaşık %7’lik bir yükselişle 12,5 milyar dolar seviyesini aşacağını tahmin ettiklerini belirtti.

Yeni yılda, bölgelerinin 2024 yılı hububat ihracatında yüzde 8,2’lik payı ile ikinci sırada yer alan Suriye’de yaşanan gelişmelerin çok etkili olacağı kaydedildi. Türkiye genelindeki 517,5 milyon dolarlık ihracatı içinde yüzde 54,6’ya denk gelen bu oran, Suriye’nin bölge için ne kadar önemli olduğunu gösteriyor.

Yeni Destekler ve Verimlilik Artışı

Geçen yılın sonbaharında bölgelerinde yağışlarda gözlenen azalmaya bağlı olarak hububat ekimlerinde aksamaların yaşandığı ve bu durumun üreticilerin tarımsal verimliliğe yönelik endişelerini artırdığına dikkat çekildi. Hububat ekimlerini olumsuz etkileyen kuraklık, yeni yılın mahsulüne dair soru işaretleri doğuruyor. Küresel iklim değişikliğine bağlı sorunların çözümünde çiftçiye yönelik yeni desteklerin, bugüne kadar yapılan yatırımların verimliliğine de katkı sağlayacağı ifade edildi.

Bu bağlamda, gıda sektörünün geleceği için atılacak adımlar büyük önem taşıyor. Sektördeki gelişmeler, hem iç piyasa hem de dış ticaret açısından belirleyici bir rol oynayacak. Türkiye’nin gıda sektöründeki stratejileri, uluslararası pazarlarda rekabet gücünü artırma hedefiyle şekillenecek.